Waarom AZ het moeilijk krijgt in de play-offs: geen toetje maar een moetje

AZ eindigde het Eredivisieseizoen als nummer vijf van de ranglijst. Misschien wel de vervelendste plek in het linkerrijtje. De Alkmaarders grepen net naast een direct ticket voor Europees voetbal, waardoor de ploeg nog volle bak moet in de play-offs. Kan het seizoen nog gered worden of eindigt deze voetbaljaargang in mineur?

Calvin Stengs, Myron Boadu, Teun Koopmeiners, Jonas Svensson en Marco Bizot verlieten AZ afgelopen zomer. De kas werd gespekt voor circa vijftig miljoen euro. De financieel directeur stond te springen, trainer Pascal Jansen krabde zich achter de oren. Die enorme inkomsten zorgden namelijk niet voor extra uitgaven bij de Alkmaarders. Met een mindere selectie moest de trainer aan de bak. Het begin van het seizoen was moeizaam, de eerste vijf wedstrijden leverden één overwinning op. De rust werd behouden, de ploeg ging beter voetballen en de weg omhoog werd ingezet.

AZ denderde door richting de vierde plaats. Maar zo als het seizoen startte, eindigde het ook: in mineur door tegenvallende prestaties. De laatste vier wedstrijden leverden drie punten op. Tegen Ajax een mooi gelijkspel, maar ook tegen Sparta en Utrecht moest de ploeg genoeg nemen met een punt. De laatste wedstrijd tegen RKC leverde een 3-1 nederlaag op. De competitie ging als een nachtkaars uit, de club eindigde als nummer vijf.

sc Heerenveen ruikt bloed

Bij AZ zit niemand te wachten op de play-offs, bij sc Heerenveen was het zondagmiddag feest toen de ploeg zich plaatste door Go Ahead Eagles te verslaan. De Friezen moesten een aantal weken geleden nog vrezen voor degradatie, maar door een knappe eindsprint mag nog altijd gehoopt worden op Europees voetbal. "Wij zijn nog niet klaar, we willen Europa in", vertelde Sydney van Hooijdonk aan de supporters in het stadion. Ook de vertrekkende Siem de Jong kwam met woorden van gelijke strekking: "Ik neem nu afscheid, maar als het goed is hebben we nog twee thuisduels te gaan." De Friezen hebben hoop, dat is duidelijk. Ze kunnen ook onbevangen bluffen en hardop dromen. De ploeg heeft als nummer acht van de competitie niets te verliezen én is in vorm. Van de laatste tien wedstrijden werd alleen verloren van AZ en Ajax.

In de competitie waren de Alkmaarders ook in het eerste onderonsje de baas. Twee keer bleven de Friezen zonder punten achter, maar in de play-offs telt dat niet meer. Het is een cliché, maar dit zijn wedstrijden op zich. Dat maakt het ook zo moeilijk voor AZ. De nummer vijf van de competitie pakte maar liefst twintig punten meer dan de Friezen, maar in de komende twee wedstrijden maakt die ranglijst niet meer uit. Dat blijkt wel uit de cijfers van de afgelopen jaren. In de laatste acht edities van de play-offs lukte het de hoogst geklasseerde club maar drie keer om het laatste Europese ticket te bemachtigen. {image[354342][left-half][]}

Winnen de Alkmaarders over twee duels van de pompeblêdenclub, dan wacht een tweeluik met de winnaar van het onderonsje tussen FC Utrecht en Vitesse. Waar AZ nog lang hoop hield om de play-offs te ontlopen, wisten deze twee ploegen al een aantal maanden dat ze nacompetitie gingen spelen. Van teleurstelling is dan ook geen sprake bij deze teams, maar de vorm is niet opperbest. Mogelijk is dat ook te verklaren door het gebrek aan spanning. Beide ploegen hoefden niet meer volle bak ergens voor te spelen, voetballers gaven misschien net een paar procent minder dan normaal. Dat heeft wellicht ook een voordeel. Spelers hebben vol naar deze cruciale wedstrijden toe kunnen leven, waardoor de focus optimaal zal zijn. De voetballers wisten dat er nog duels op het programma stonden, waar de Alkmaarders al nadachten over hun vakantie na 34 Eredivisiespeelrondes.

Europa smaakt naar meer

Vitesse mocht dit seizoen Europa in. Dat deed de ploeg met verve, wat ongetwijfeld naar meer smaakt. Thomas Letsch zag zijn ploeg onder andere winnen van Anderlecht en Tottenham Hotspur, terwijl tegen Stade Rennais en AS Roma gelijk werd gespeeld. Mooie prestaties, die de ploeg nu extra hoop kunnen geven voor de allesbeslissende wedstrijden. Om weer Europa in te gaan, moeten er nog twee tegenstanders over de knie worden gelegd. De spelers weten waar ze het voor doen.

Kampioen van de play-offs

Het draait niet bij FC Utrecht in de tweede seizoenshelft. Trainer René Hake werd op straat gegooid en onder Rick Kruys bleef de ploeg ook kwakkelen. Desondanks zijn de Domstedelingen een serieuze kanshebber voor de winst van de play-offs. Het is de dertiende keer dat de club zich plaatst voor het toetje, geen enkele club lukte dat vaker. In totaal ging FC Utrecht er vijf keer met het Europese ticket vandoor, ook dat deed geen enkele andere ploeg beter. 

Pascal Jansen heeft dus een duidelijke taak in de komende dagen. Hij moet ervoor zorgen dat zijn spelers de knop razendsnel omzetten. De play-offs moeten niet gezien worden als een verplichting, maar als een kans om het seizoen mooi af te sluiten. Daarvoor moet AZ vol aan de bak. De andere drie clubs zien deze wedstrijd als een lekker toetje of beter gezegd als aperitief. Het hoofdgerecht staat voor de winnaar namelijk volgend seizoen pas op het programma in de vorm van Europese wedstrijden.