Alleen een eindzege op het EK had De Boer kunnen redden

Frank de Boer is vertrokken als bondscoach van het Nederlands elftal. De oefenmeester heeft daarmee een wedstrijd verloren, die hij eigenlijk niet kon winnen. Vanaf de eerste minuut lag hij zo enorm onder vuur, dat alleen een eindzege op het EK hem vermoedelijk in het zadel had kunnen houden op de burelen in Zeist.

Eigenlijk is het feit dat de positie van De Boer zó onhoudbaar was geworden ook een indirect compliment voor de coach. Want voor het eerst sinds zijn aanstelling was het gevoel in Nederland over Oranje weer eens goed. Na drie aardige wedstrijden in de groepsfase tegen weliswaar de lamme en de blinde was er eindelijk weer wat vertrouwen onder de zeventien miljoen andere bondscoaches in het land. Het bleek echter een kasteel gebouwen op drijfzand, dat De Boer meenam in zijn val. Opeens kreeg hij de afgelopen anderhalf jaar snoeihard op zijn bordje en besloot zelf om op te stappen.

Extreem moeilijk instappunt

Een groot deel van die kritiek is terecht. Daarover later meer. Maar het instapmoment voor De Boer was ook verre van ideaal. Het Nederlands elftal zat enorm in de lift en had prachtige zeges geboekt op Frankrijk, Duitsland en Portugal. De finale van de Nations League was gehaald. Maar het zat Ronald Koeman in die periode ook niet tegen. Hoe vaak werd een achterstand nog goedgemaakt en een paar keer ging Oranje door het oog van de naald tegen onder andere Duitsland en Noord-Ierland. Een flow was gecreëerd, maar dat zorgde ook voor hoge verwachtingen. En waren die verwachtingen wel realistisch? In een mindere Nations League-poule werd Nederland tweede achter Italië, achteraf misschien niet zo gek resultaat, maar het werd De Boer wel verweten.

En dan was er nog de nationale discussie over de aan te stellen bondscoach als opvolger van Koeman. De KNVB had diverse andere coaches op het oog, heeft hen benaderd, maar kwam - nadat Dwight Lodeweges eerst nog even het stokje had overgenomen - uiteindelijk toch terecht bij de enige beschikbare optie: Frank de Boer. Ook dat helpt niet mee als je een trainer zoekt met een aura zoals Koeman had. Helemaal niet omdat De Boer driemaal achtereen was ontslagen en op een aantal mensen in Amsterdam na, vrijwel iedereen tegen de komst van de voormalig Ajax-trainer was.

Lees ook: Welke bondscoach moet Oranje naar het WK leiden?

{image[347028][right-half][]}Ongekend slecht begin

Op diverse punten kon De Boer zich geen slechter instapmoment bedenken, helemaal omdat de eerste wedstrijden onder zijn leiding verre van groots waren. Een nietszeggende oefennederlaag tegen Mexico – maar wel een verlies. Niet scoren tegen Bosnië (0-0) en opeens werd het voetbal van De Boer als doodsaai beschouwd. Iets dat hij tijdens zijn vier titels bij Ajax ook zou hebben gedaan. Met een reeks van tien wedstrijden met minimaal twee treffers achtereen zette hij ook aanvallende cijfers neer wat geen bondscoach eerder lukte. Het zorgde na drie gewonnen groepsduels voor een goed gevoel op het EK, eindelijk. Maar daar is niets meer van over.

En het slechte begin van De Boer werd doorgezet, want na de eerste twee (degelijke) zeges volgde de blamage tegen Turkije. Het begin van het einde. De lijst van onhandigheden c.q. fouten nam richting het EK ongekend toe. Het appje naar Anwar El Ghazi. De communicatie met Jeremiah St. Juste. De keuzes om Ryan Babel (alsnog) en Jasper Cillessen te negeren voor het EK. De speelminuten van Donny van de Beek. Het oproepen van Quincy Promes. De schandalig slechte oefenwedstrijd tegen Schotland B. De omschakeling naar 5-3-2, terwijl dat voor het EK eigenlijk alleen tegen Italië was gespeeld.

Er was vaak geen touw aan vast te knopen, het oogde rommelig en de kritiek die er vanaf de eerste minuut was, leek als een stortvloed over De Boer heen te stromen. Door vier winstpartijen op rij (inclusief de oefenzege op Georgië) begon het EK dan toch eindelijk wat te leven in Nederland. Het 5-3-2-systeem werd gebillijkt omdat het best aanvallend was, stabiliteit leek te geven en vooral omdat er gewonnen werd. Maar het Nederlands elftal was niet goed, de tegenstand was gewoon ontzettend zwak.

Lees ook: KNVB denkt aan 'type Koeman' bij zoektocht naar bondscoach

Sowieso géén toekomstperspectief

Natuurlijk was de wedstrijd tegen Tsjechië vanwege de uitschakeling, het dramatische optreden, de bijzondere wissels en het gebrek aan idee de directe aanleiding voor het razendsnelle vertrek. Maar stel De Boer had de halve finale wél gehaald – en daarmee voldaan aan de doelstelling van de KNVB –, maar was daarin uitgeschakeld door pak 'm beet Engeland. Was er dan nog wél perspectief geweest voor De Boer?

Vermoedelijk niet. De coach maakte de laatste weken samenwerken met een paar nog belangrijke spelers onmogelijk. Had Jasper Cillessen nog onder hem willen spelen? Of Luuk de Jong, die van soms eerste keuze naar vierde spits ging op het EK. Of El Ghazi, St. Juste, Babel? Er lagen veel potentiële problemen. En de halve finale had gehaald kunnen worden zonder ook maar één topland te verslaan, waardoor Nederland kritisch zou blijven.

En de coach had na het EK moeilijke keuzes moeten maken, die hij vooralsnog telkens had uitgesteld. Wie moest er achterin sneuvelen als Virgil van Dijk fit zou worden en hij misschien weer met vier man achterin was gaan spelen? Had Memphis Depay dan weer spits gestaan of moest hij hem vertellen toch weer als linksbuiten te moeten gaan spelen? En wat met de strijd op het middenveld, waar Marten de Roon toch wel heel heilig leek.