Gerard Nijkamp: van td in Zwolle naar general manager in de MLS

Gerard Nijkamp is sinds twee maanden verantwoordelijk voor het technisch beleid van FC Cincinnati. Een mooie, maar vooral ook zware uitdaging bij de splinternieuwe voetbalclub in de Major League Soccer. Als general manager stuurt hij er een heuse Nederlandse enclave aan, want een van zijn eerste beslissingen als GM was het aanstellen van hoofdtrainer Ron Jans. Daarnaast verdienen ook Ivar van Dinteren en Maikel van der Werff hun brood in Ohio. Deel II van de reportage over de MLS-club. 

Het is vrijdagmiddag, kort na de lunch, als Nijkamp de tijdelijke kantoorruimte op het trainingscomplex van FC Cincinnati binnenkomt. Hij is net terug van een aantal vergaderingen in de binnenstad, waar het grootste deel van het kantoorpersoneel van de club zich bevindt. De general manager leidt sinds zijn overstap van PEC Zwolle een druk bestaan, zo legt hij uit: "Het is rennen en vliegen hier, maar het bevalt ontzettend goed. Vanaf moment één had ik al een uitstekend gevoel over hetgeen hier staat en hoe de club het zelf al heeft opgetuigd tot nu toe. De bijdrage die ik daar aan kan gaan leveren voelde vanaf dag één goed. Dat goede gevoel is na twee maanden eigenlijk nog niet afgenomen."

Bezoek in Zwolle

De bestuurder, in Nederland meest recentelijk actief als technisch directeur van PEC Zwolle, had het niet in de planning staan om zijn vertrouwde grond te verlaten, maar kwam door zijn uitstekende staat van dienst in het oosten des lands min of meer bij toeval in de Verenigde Staten terecht. "Ik ben in het verleden al vaker benaderd door MLS-clubs", vertelt hij. "Vaak was alleen de timing voor mij persoonlijk niet goed, of was ik met Zwolle nog bezig met allerlei zaken. Dit keer was het moment echter wel juist, waardoor ik er nu vanaf het eerste gesprek positief in stond om voor dit avontuur te gaan."

De gesprekken met FC Cincinnati gingen van start nadat Nijkamp in Zwolle werd bezocht door een Amerikaanse delegatie. "Het contact tussen mij en de club is gelegd via Mike Mossel, een Nederlander die onderdeel uitmaakt van de groep eigenaren van FC Cincinnati en met een paar Amerikanen op werkbezoek kwam bij PEC. Die delegatie kwam langs om alle faciliteiten en de werkwijze van PEC Zwolle te bekijken en blijkbaar heb ik toen wel een aardige indruk achtergelaten. Een tijdje later belde Mossel me namelijk weer op met het bericht dat FC Cincinnati op zoek was naar een general manager. Ze zochten iemand van buitenaf, het liefst een Nederlander, en zo is het balletje gaan rollen."

Nijkamp

Hereniging met Jans

Toch was de nationaliteit van Nijkamp niet de enige reden voor zijn aanstelling. Zijn nieuwe club kwam er namelijk al snel achter dat snel succes boeken op het hoogste niveau nog niet zo makkelijk is als bijvoorbeeld Atlanta United het doet vermoeden. Van Nijkamp werd direct verwacht dat hij zijn netwerk zou aanspreken om met FC Cincinnati de weg naar boven in te slaan, omdat de resultaten vanaf het begin af aan al niet groots waren. 

"Het eerste wat ik moest doen was een hoofdtrainer aanstellen. Alan Koch was nog voor mijn komst ontslagen, dus ik heb direct een analyse gemaakt van wat deze club nodig had in een hoofdtrainer", aldus Nijkamp. "Uiteraard heb ik daarbij eerst in mijn eigen netwerk gekeken, maar vervolgens heb ik ook buiten de Nederlandse markt héél veel trainers gesproken. Uiteindelijk viel de keuze op Ron (Jans, red.)."

Van een schokeffect na de aanstelling van Jans is overigens geen sprake geweest, want in de eerste vijf wedstrijden onder de nieuwe oefenmeester werd slechts één punt behaald. Hoewel Nijkamp zijn hoofdtrainer diens eerste zege natuurlijk van harte gunt, is het resultaat in het restant van het huidige seizoen ondergeschikt aan het groeiproces van de club. "Feitelijk zijn we nu al bezig aan de voorbereiding op komend seizoen. Dan willen we resultaten zien en overwinningen boeken, zodat we een gooi kunnen gaan doen naar deelname aan de play-offs. Daar gaat onze 'roster-building' (samenstelling van selectie, red.) cruciaal in zijn."

Aan de selectie van FC Cincinnati ontbreekt inderdaad nog het nodige, want de ploeg boekte dit seizoen in totaal slechts vijf overwinningen. Volgend jaar ziet de groep er (dus) anders uit. "Ik praat nog even niet over specifieke posities. Het is duidelijk dat onze selectie extra kwaliteit nodig heeft, daarvoor zijn we momenteel bezig met een uitgebreide analyse. Op basis van data zijn we met de scouting en technische staf allerlei scenario's aan het loslaten op het komend seizoen, zodat we vervolgens kunnen bepalen wat er precies nodig is. Met die scenario's gaan we vervolgens naar de eigenaren van de club, waarna de selectie verder vorm zal krijgen."

{image[310159][left-half][Gerard Nijkamp]}Transferperikelen

Bij het vormgeven van de selectie krijgt de in Slagharen geboren voetbalbestuurder te maken met een heel ander pakket aan wet- en regelgeving dan hij in Nederland gewend was. De door de MLS opgelegde vereisten maken het voor ieder team een uitdaging om de eerste selectie volledig uitgebalanceerd aan het seizoen te laten beginnen. "Voor ik kwam heb ik me goed ingelezen in de regels die hier gelden. Je hebt bijvoorbeeld te maken met international spots, designated players en een quotum voor eigen talent, de zogeheten homegrown players", legt hij uit over de ingewikkelde regels, die doen denken aan de NBA-regels.

"Dat is anders dan ik gewend was, maar gelukkig gaat het uiteindelijk wel gewoon over voetbal. Dat betekent dat ik de best mogelijke spelers aan boord moet zien te krijgen. Gelukkig heb ik de beschikking over een juridisch specialist binnen mijn scoutingsteam, die alle MLS-regels op het gebied van transfers van haver tot gort kent. Zodoende kan ik me volledig focussen op de kwaliteiten van de spelers. Daarnaast krijg ik al werkende natuurlijk steeds meer kennis van het systeem, waardoor ik op een gegeven moment zelf kan inschatten welke spelers haalbaar zijn voor de club. Het MLS-systeem is dus ook weer geen rocket science."

Het drukke bestaan van Nijkamp en de nieuwe manier van werken waaraan hij moet wennen, weerhouden de GM er niet van om met volle teugen te genieten van zijn nieuwe avontuur. Met name de sportcultuur in de Verenigde Staten spreekt hem erg aan: "Ik vind het sowieso al mooi om in een andere cultuur te werken. Ik heb natuurlijk al wat buitenland-ervaring (Nijkamp werkte eerder in Qatar, red.), maar Amerika is wel een heel bijzonder land. Een sport-minded land, waarin alles wel lijkt ingericht om de sport zo goed mogelijk te laten functioneren." Hij is onder de indruk van hoe de Amerikanen sommige zaken aanpakken, maar is er tevens van overtuigd zelf ook zijn bijdrage te kunnen leveren aan het voetbal in Noord-Amerika: "Op verschillende vlakken lopen de Amerikanen echt wel op ons voor. Bijvoorbeeld op commercieel vlak, maar ook op het gebied van marketing en communicatie. Daar staat dan weer tegenover dat wij hier als Nederlands op technisch gebied nog wel het nodige kunnen toevoegen."

Lees ook: De Nederlandse enclave bij Cincinnati: hectiek

Jeugdopleiding

Daarmee doelt Nijkamp niet in de laatste plaats op het opzetten van een jeugdopleiding. Die moet in Cincinnati snel worden uitgebreid, met hulp van de ervaringen die Nijkamp al opdeed tijdens zijn tijd in Zwolle: "We hebben nu twee jeugdelftallen, de Onder-15 en Onder-17, maar dat moeten er zo snel mogelijk meer worden. Uit de opleiding kun je namelijk homegrown players halen, wat voor ons als club financieel interessant is."

Het scouten van jeugdspelers is echter nog geen eenvoudige klus. Niet alleen moet FC Cincinnati zich zien te onderscheiden van het nabij gelegen Columbus Crew, er moet ook nog geconcurreerd worden met andere sporten die in de V.S. vaak populairder zijn dan voetbal. "Opleiden kost tijd. We zullen daarvoor in de regio een goed netwerk op moeten zetten, maar we vissen hier in dezelfde vijver als Columbus Crew (zo'n anderhalf uur verderop, red.). Gelukkig ben ik niet anders gewend. Met PEC visten we met vijf clubs in dezelfde vijver en ook daar was het gewoon een kwestie van het verschil maken, bijvoorbeeld door de infrastructuur van de club en de faciliteiten die we te bieden hadden. Dat is hier niet anders. Het verschil is dat je hier niet alleen te maken hebt met andere voetbalclubs, maar ook met andere sporten. Kinderen kunnen gaan voetballen, maar ook gaan basketballen of honkballen. Je merkt echter dat het voetbal groeit. Het is een sport geworden die hier door hele families wordt ervaren en ook opvallend veel door vrouwen. Dit in tegenstelling tot Europa, waar voetbal toch nog meer een mannen-dingetje is. En aangezien de moeders vaak de beslissing nemen welke sport hun kinderen gaan doen, groeit het voetbal hier gigantisch."

Lange termijn

Het opzetten van een solide jeugdopleiding moet in Cincinnati hand in hand gaan met de groei van het eerste elftal. Want hoewel de resultaten nu nog gigantisch tegenvallen en men onderaan de MLS bungelt, wil de club op termijn de prijzenkast kunnen vullen met eremetaal. Daar worden onder leiding van Nijkamp nu de eerste stappen in gezet: "Wij willen stap voor stap meer competitief worden, gestoeld op een data-gedreven scouting. Het uiteindelijke doel daarbij is het winnen van de MLS. Gaat dat over drie jaar lukken, of over vijf jaar? Misschien hebben we er wel tien jaar voor nodig", zo omschrijft hij het realisme binnen de club. Dan staat de volgende meeting al op de planning. Voor hij vertrekt spreekt Nijkamp zijn ambities voor FC Cincinnati nog eens uit: "Uiteindelijk moet er wel gepresteerd worden, anders haken supporters natuurlijk ook een keer af."

Door: Daan ten Berge