Bijzondere ontsnappingen Oranje: "Maar dit is wel wat anders"

Ontsnappingen. In de laatste decennia ging het Nederlands elftal regelmatig door het oog van de naald. Maar dat er in deze kwalificatiereeks nog een uitweg is, lijkt onmogelijk. Zelfs Harry Houdini zou niet aan het karwei beginnen dat de mannen van Dick Advocaat staat te wachten. Toch biedt de geschiedenis enige hoop.

Ontsnapping Oost-Duitsland 2-3 Nederland (1979)

Op bezoek bij Oost-Duitsland moest gewonnen worden door het Nederlands elftal. De formatie van Jan Zwartkruis kwam echter met 2-0 achter en pakte een rode kaart (Tscheu la Ling). Frans Thijssen, Kees Kist en René van de Kerkhof zorgden in de tweede helft echter voor een weergaloze ontsnapping van een ploeg die door iedereen al was afgeschreven. Dus werd het EK alsnog gehaald. "Poeh. Dat is lang geleden", lacht Ernie Brandts. "Wat me nog het meeste bijstaat, is dat ik baalde dat ik niet mocht beginnen." Brandts kwam na een goed uur alsnog in de ploeg voor Huub Stevens.

"Maar dat is wel wat anders dan met 7-0 winnen van een directe concurrent", realiseert de voormalig trainer van NAC Breda zich. "Voor het duel met Wit-Rusland waren ze eigenlijk al kansloos. Als je hoort dat Zweden met 8-0 wint... Alles lukte ook echt bij Zweden. Niet te geloven, soms heb je van die wedstrijden. Bij Oranje miste ik een bepaald gif. Passie. Power. Het geloof ontbrak. Maar als je voor de tweede keer op rij een eindtoernooi mist, ben je niet goed genoeg. Dat is geen toeval. Zonde, want een WK is goed voor het aanzien van het Nederlandse voetbal, de Nederlandse trainers en natuurlijk ook de economie." {image[296806][right-half][]}

Dat Dick Advocaat nog zijn vertrouwen uitspreekt, snapt Brandts wel. "Als hij er al niet meer in gelooft, wie dan nog wel? Hij moet de spelers moed en geloof inspreken. Laten we hopen dat het na twee minuten al 2-0 staat. Wie weet wat er dan nog mogelijk is. Maar de kans is één op een miljoen ongeveer." Met het missen van het tweede eindtoernooi komt er vermoedelijk ook een tragisch einde aan de loopbaan van bijvoorbeeld Arjen Robben. "Ik verwacht dat hij stopt. Dan moet de nieuwe bondscoach gaan bouwen aan een nieuw Oranje. Met spelers als Justin Kluivert komen er leuke talenten aan. Maar de vraag is wanneer en of ze écht doorbreken en in het Nederlands elftal komen. Laten we het hopen."

Ontsnapping: Ierland 2-3 Nederland (1983)

Met bondscoach Kees Rijvers aan het roer moest Oranje winnen van Ierland om uitzicht te houden op kwalificatie voor het EK in 1984. "In de rust stonden we 2-0 achter", herinnert verdediger Adri van Tiggelen zich. "Vervolgens werd ik eruit gehaald voor spits Bud Brocken en keerden we het nog om. Een mooie ontsnapping, maar we hadden het destijds nog in eigen hand. Een 2-0 achterstand goed maken of met 7-0 moeten winnen, dat is nogal een verschil..."

De voormalig voorstopper schat de kansen van Oranje zeer klein in. "Ik durf er wel een miljoen euro op in te zetten dat het niet lukt. Helaas, helaas. Maar we hebben gewoon een gebrek aan kwaliteit. Onze spelers die bij de grote clubs spelen, zijn geen spelbepalers. Geen leiders. Neem een Daley Blind. Dat is geen man die het elftal wel even neerzet. Arjen Robben is niet meer zo goed als enkele jaren geleden. Als je dat vergelijkt met wat er bij België rondloopt. Man, wat een spelers. Een aantal jaar geleden was het andersom, maar de rollen zijn inmiddels duidelijk omgedraaid." {image[255386][right-half][Adri van Tiggelen]}

Een gebrek aan kwaliteit ziet Van Tiggelen als de oorzaak van de mislukte WK-kwalificatie. Pech kun je het volgens hem onmogelijk noemen. "Zweden-uit waren ze ongelukkig met de afgekeurde goal van Bas Dost. Maar onder de streep trekt zich dat altijd weer recht." Geloof in een megastunt in de Amsterdam ArenA heeft hij niet. "Ik kan me ook niet voorstellen dat het vol zit. Mensen geloven er niet meer in. Maar ach: al zet je 200.000 mensen in de ArenA, dan nog haal je het nog niet. Dit is echt onbegonnen werk."

Ontsnapping Nederland 6-0 Schotland (2003)

Zes doelpunten zijn voor Oranje tegen Zweden niet genoeg, maar onder leiding van Advocaat in 2003 tegen Schotland wél. Na de 1-0 nederlaag in Schotland greep Oranje de tegenstander, destijds overigens ook in de Amsterdam ArenA, bij de keel en beleefden Wesley Sneijder, Arjen Robben en Robin van Persie hun doorbraak in Oranje. "Maar de achterstand van 1-0 is heel wat anders dan de zeven goals die nu nodig zijn", weet doelman Sander Westerveld, die destijds bij het Oranje-traject betrokken was. "Tel daarbij op dat Schotland geen  hoogvlieger was. Na de 2-0 gaven ze bovendien op." {image[241765][left-half][]}

De gelijkenissen tussen het duel in 2003 en 2017 zijn er wel degelijk. "Maar gezien de huidige vorm van Oranje en de tegenstand van Zweden, een rechtstreekse concurrent, is het onmogelijk. Ik denk niet dat we ooit in zo'n situatie hebben gezeten." De goalie acht de mannen van Oranje dan ook kansloos. "Voor 99,9 procent zeker redden we het niet."

Westerveld was er ook bij op het EK 2004, toen Oranje in de poulefase met veel fortuin doorging door de zege van Tsjechië op Duitsland. Verder was er nog de ontsnapping tegen België in 1973, toen een doelpunt van Jan Verheyen onterecht werd afgekeurd en Oranje daardoor naar het WK ging. De 1-0 winst op Ierland in 1988 door een late goal van Wim Kieft in de groepsfase van het Gouden EK was ook een knappe Houdini-act. Maar allen vallen ze in het niet bij de missie van het Nederlands elftal van dinsdagavond. Het zou een wedstrijd zijn die iedereen voor eeuwig bijblijft. Maar als er geen wonder gebeurt, wordt het een uitschakeling om heel snel te vergeten.