Eind maart: gedenkwaardige misère in Bulgarije

Vanavond speelt het Nederlands elftal in de WK-kwalificatiereeks tegen Bulgarije. Een andere optie dan winnen is er niet voor Oranje, dat eind maart in Sofia met 2-0 van de Bulgaren verloor. FCUpdate.nl maakte destijds een reportage van het drama in het Balkanland en voor de terugwedstrijd halen we deze weer even uit het archief.

Daar zit hij dan, vertwijfeld voor zich uit te kijken op de luchthaven van Sofia. In zijn ogen zie je de pijn, het onbegrip, de wanhoop zelfs. Zo'n tien uur na het onthutsende drama in Bulgarije circuleren de vraagtekens nog rond het hoofd van Danny Blind. Hoe is het toch mogelijk dat het oranje kaartenhuis wéér in elkaar gestort is? FCUpdate.nl maakte het echec van dichtbij mee. Een reportage.

Geloof

Dit kan weleens wat worden. Dat is mijn gevoel, vrijdagochtend, als ik op de trein richting Schiphol en daarna op het vliegtuig naar Sofia stap. Net als midweeks in Noord- en Katwijk bespeur ik dat het geloof weer aan het groeien is. Bij de internationals, bij de KNVB-lieden, maar ook bij de journalisten. Hopelijk is het niet te naïef en opportunistisch. En maakt de (ijdele) hoop een dag later geen plaats voor een grote desillusie. Natuurlijk is er angst voor een nieuwe anticlimax, maar deze gedachten worden verdrongen door positieve energie.

Vlak voor de vlucht naar de hoofdstad van Bulgarije verschijnt de melding dat Vincent Janssen ziek is en daarom niet meereist naar het Balkanland met Russische invloeden. Een last call voor om te boarden helpt niet: Bas Dost moet het dus gaan doen. Tijdens de vlucht naar Sofia doet de KNVB-perschef een rondje, met de mededeling dat Luuk de Jong zich later op de dag als vervanger van Janssen bij het keurkorps zal voegen. "Dat zinnetje ontbrak even in het persbericht over Janssen."

Robben is de man

Zonder de gewezen nummer 9 wordt er voet gezet op Bulgaarse bodem. Een heerlijke temperatuur, een stralende zon en een aangenaam briesje: het is prima toeven in het land waar 'nee' schudden 'ja' betekent en bijna alle achternamen op 'ov' of 'ev' eindigen. Bulgaren in Bayern-shirts hebben het vizier meteen op Arjen Robben gericht. De Oranje-captain is nog altijd veruit het populairst, al komt Wesley Sneijder een beetje in de buurt. Toch draait het vooral om Robben, hij is de man. En dat vindt hij prima. Als hem meteen een groene microfoon onder de neus geschoven wordt, houdt hij keurig een niet al te veelzeggend praatje. Dat doet hij ook steeds met journalisten en sponsoren. Robben is heel toegankelijk. Mooi.

[photo,105506,left,]

Het is een groot verschil met iemand als Memphis Depay, die meer aandacht heeft voor de beats uit zijn koptelefoon dan voor wat er om hem heen gebeurt. Toch is dat geen arrogantie. Dat heb ik geleerd toen ik woensdag in Huis ter Duin 25 minuten lang om tafel zat met de speler van Olympique Lyon. Op hartelijke wijze vertelde Memphis over Manchester, Lyon, zijn vorm, zijn leeuw en de media, om wiens berichtgeving hij wel kan lachen. Memphis hoopt dat hij de kans zal krijgen van Blind, maar zijn goede vriend Quincy Promes is een geduchte concurrent.

Het thuis van Stoichkov

Eenmaal geïnstalleerd in het hotel, loop ik een rondje door de stad. Prachtige architectuur gaat in Sofia gepaard met oude, vervallen huisjes. Het is een combinatie van karakteristieke Romeinse en Byzantijnse bouwwerken, middeleeuwse Bulgaarse forten en geprefabriceerde appartementencomplexen. Rond het centrum, vanwaar het besneeuwde Vitosjagebergte overigens in de verte te zien is, is het op veel plekken Oostblok in optima forma. Betekenisvolle monumenten zijn bespoten met graffiti, een sloppenhuis wordt geflankeerd door een moderne McDonalds. En de Bulgaren? Die zijn, in ieder geval van de buitenkant, wat sober. Als ik naar het Vasil Levski Stadion loop om alvast wat sfeer te proeven, word ik in het Knyaz Heska Park aangestaard door een aantal Bulgaarse kleerkasten, die wat onverstaanbare dingen naar me lopen te brabbelen. Laat ze maar.

{image[317749][right-half][]}Het Vasil Levski is het nationale stadion en ligt op een steenworp afstand van de thuishaven van Levski Sofia. Het stadion, getypeerd door een brede sintelbaan, werd al gebouwd in 1953 en dat is te zien ook. Sommige delen vallen nog net niet uit elkaar. Wat buiten meteen opvalt is dat de ouderwetse, langwerpige lichtmasten buiten de stadionmuur gesitueerd zijn. Ik ga naar binnen en maak een rondje. Ik inspecteer het veld en wil naar het kleine museum in het stadion. Na een onverstaanbare discussie met robuuste beveiligers mag dat, eventjes. Er pronkt een grote foto van het Bulgaarse sterrenelftal van 1994, dat vierde werd op het WK in Amerika, aan de muur. Er liggen, uiteraard, meerdere stukken - een gesigneerd boek en een bal - van Hristo Stoichkov, de vedette der vedetten. Hij is de nationale sportheld van Bulgarije. De nationale volksheld is hij niet. Die eer is voorbehouden aan revolutionair Vasil Levski, wiens portret zeer groot aan de museummuur hangt. Verder is er ruimte voor grote afbeeldingen van sporters Khristo Markov, Valentin Yordanov, Stefka Kostadinova en Tereza Marinova. Drie atleten en een worstelaar.

Een paar uur na het eerste bezoek ga ik terug naar het stadion voor de training van Oranje. De old-school lichtmasten zorgen van buitenaf voor een prachtig effect in het donker. Het dampende licht splijt door de duisternis heen. Nederland traint, onder toeziend oog van ongeveer 150 meegereisde fans, onder heerlijke omstandigheden. Van de basisopstelling is het journaille nog niet helemaal zeker, al lijkt Matthijs de Ligt in de basis te mogen starten. Stefan de Vrij haakt af, zo maakt Blind duidelijk op de persconferentie in het benauwde pershok, waar het even zoeken is naar een internetverbinding. Uitgerekend met de woorden 'dat is logisch' eindigt Blind het perspraatje op de sterfdag van Johan Cruijff.

Polonaise

Op de dag van de wedstrijd besluit ik een kijkje te nemen in de binnenstad, ook vanwege de in veelvoud aanwezige Oranje-fans. Ik zie meteen veel plukjes oranje op straat. Een man in een zweterig leeuwenpak die de Alexander Nevski-kathedraal binnenloopt, het is mooi om te zien. In de drukste winkelstraat van Sofia stuit ik op een groep feestvierende Nederlanders, die onder de begeleiding van harde muziek een polonaise doen. Ze pikken diverse Bulgaren uit op de straat, die gezellig aansluiten in de vrolijke rij. Het was prachtig om te zien dat de Nederlands/Bulgaarse polonaise geleid werd door een oude goedzak, die tot zijn vreugde een biertje kreeg van de Nederlandse fans.

Na het feestje in de winkelstraat besluit ik de pub op te zoeken waar de officiële supportersvereniging van Oranje een gemoedelijk samenzijn georganiseerd heeft. "We doen dit sinds vijf of zes jaar en het slaat erg goed aan bij de Oranje-fans. Mooi om te zien dat er weer veel supporters op afgekomen zijn", zegt een initiatiefnemer. Er wordt een goed feestje gebouwd in de Bulgaarse pub, waar André Hazes en Guus Meeuwis afgewisseld worden met dancemuziek. Het bier vloeit.

Het is allemaal voorpret, omdat de wedstrijd nog moet beginnen. Het duel met de Bulgaren wordt echter geen feest. Het wordt een sof.

Ver door het ijs

De Ligt mag inderdaad van Blind starten en is daarmee de jongste Oranje-debutant sinds WOII. Het pakt to-taal verkeerd uit. De piepjonge Ajacied (17 jaar, 225 dagen) gaat binnen twintig minuten tot twee keer toe in de fout, waardoor Spas Delev tweemaal kan toeslaan. De spits van Pogon Szczecin scoorde in de Poolse liga slechts drie keer in 21 optredens, maar scoort tegen Nederland twee keer in een kwartier. Typisch voor het Oranje van nu. De publiekswissel van Delev maakt vlak voor tijd de vernedering compleet. Blind en de zijnen zijn weer een lachertje. Tot vreugde van de Bulgaren. Ze zijn doorgaans koeltjes, maar bij de afstraffing van Oranje komen ze helemaal tot leven. Ze fleuren op en schreeuwen als een malle. Zelfs een aantal journalisten. Knap irritant.

Na een collectief falen, een door het ijs gezakte debutant en onverantwoorde keuzes van de bondscoach druipen de internationals van het veld af in het Vasil Levski Stadion. Het feit dat slechts zeven spelers de moeite nemen om de 1.100 meegereisde fans te bedanken, verbaast me. Dat is toch het minste wat je kan doen? Zeker na zo'n vertoning. Wat wel een compliment waard is, is dat veel spelers naderhand wel goed de tijd nemen om de pers te woord te staan in de mixed zone. Al had een enkeling daar absoluut geen zin in.

Lijdensweg

Blind en Grim zoeken een hoekje bij de gate op, maar kunnen niet voorkomen dat er in een fractie van tijd een handvol journalisten om ze heen staat. De bondscoach heeft even geen behoefte aan een interview, maar geeft de verslaggevers toch wat quotes. Hij zegt dat de situatie onveranderd is gebleven ten opzichte van tien uur eerder: hij moet zichzelf nog steeds een spiegel voorhouden en, net als de KNVB, nadenken over de situatie. Toch verandert er dan opeens wat. Blind geeft namelijk aan dat hij nog strijdbaar is.

"Ik ben er dinsdag tegen Italië bij, tenzij de KNVB anders beslist. Ik heb natuurlijk ook de verantwoordelijkheid naar mijn de spelers toe", vertelt Blind, die stevige fluitconcerten kan verwachten in de ArenA als hij in functie blijft. "Tja, dat is niet fijn", zegt de bondscoach. Wat moet hij anders ook zeggen? De vrachtlading aan kritiek is sneu, maar ergens is het natuurlijk ook terecht. Toch kan je Blind een ding niet onthouden: de bondscoach heeft ruggengraat. Hij houdt zich sterk.

Denkwerk

Vanuit de KNVB-directie kan er op het vliegveld weinig gezegd worden over de positie van Blind. Commercieel directeur Jean-Paul Decossaux, waarnemend directeur betaald voetbal, geeft aan dat er gesproken gaat worden, maar benadrukt dat het nog te vroeg is voor een reactie. Voor hem en zijn collega's staat er veel denkwerk te wachten. Of zouden ze het al wel weten? Enfin, Decossaux spreekt even later uitgebreid en serieus met Wesley Sneijder. Wist ik maar wat daar gezegd wordt, denk ik als ik dat zie. Net als toen Arjen Robben zich na de 2-0 van de Bulgaren aan de zijkant meldde bij Blind.

Na het korte vraaggesprek met Blind gaat de blik weer even terug naar de kiosk, waar de spelers van Oranje met een dikke kater zitten. Met grote moeite proberen ze hun zinnen te verzetten, maar dat lukt niet. Een glimlach opzetten voor een foto met een fan is al lastig.

Het is ook niet gek. Het debacle in Bulgarije is treurig voor het Nederlandse voetbal en werd Blind uiteindelijk zelfs fataal. Toch was het tegelijkertijd ook zeer boeiend en interessant om bij deze trip aanwezig te zijn.

Door: Koen Jans

[photo,105507,left,]