Analyse: tactische problemen in Nederlands voetbal (deel 4)

Het Nederlandse voetbal ligt op zijn gat. Oranje presteert zeer moeizaam en ook de Nederlandse clubs in Europa hebben het de laatste jaren zwaar. FCUpdate.nl beschrijft in de winterstop vier tactische oorzaken die ten grondslag liggen aan de teloorgang van het Nederlandse voetbal. Met in deel 4: blijven kiezen voor het verouderde mandekking.

Toen Liverpool-trainer Jürgen Klopp enige tijd geleden de vraag kreeg of hij nog teams tegenkomt die mandekking hanteren, hoefde hij niet lang na te denken: 'Louis van Gaal bij Manchester United'. Dat hij een Nederlander noemde, was geen toeval: in ons land geldt nog de opvatting dat mandekking de beste manier van verdedigen is.

Pepijn Lijnders, assistent-trainer van Klopp, zei daarover tegen VI: "Het beste is continu twee-tegen-een-situaties te creëren rondom de bal, want dat vergroot de kans om de bal af te pakken. In een direct gevecht moet je een erg goede verdediger zijn om dat voor elkaar te krijgen. Met twee man is het veel makkelijker."

Voetbal is een teamsport: alleen speelt niemand iets klaar. Dan is het vreemd om verdedigen te benaderen als een individuele sport, waarbij iedereen verantwoordelijk is voor zijn eigen directe tegenstander. Bij een sport als korfbal is dat logisch: de regels dwingen de spelers daartoe. Binnen het voetbal liggen er echter veel mogelijkheden om elkaar te helpen.

Zone

Het meest logische alternatief voor mandekking is zoneverdediging: iedereen verdedigt een bepaalde zone op het veld. Die zone verschuift steeds, omdat de bal beweegt. Het hele team schuift mee met de bal en houdt de onderlinge afstanden klein: er mogen geen grote gaten vallen tussen spelers onderling.

De legendarische Italiaanse voetbaltrainer Arrigo Sacchi, die bij AC Milan veel prijzen won, vertaalde dit naar het trainingsveld door de spelers met touwen om hun middel te laten trainen. Daarmee zaten ze aan elkaar vast en moesten ze er telkens voor zorgen dat de onderlinge afstanden gelijk bleven.

Bepalen

Bij mandekking hangt het van de tegenstander af hoe het elftal gepositioneerd staat. Als zij het veld heel breed houden, staat het team dat mandekking hanteert ook relatief breed en dus per definitie minder compact.

Kwaliteit

Ook mandekking kan effectief zijn, mits het goed wordt uitgevoerd en er de juiste spelers voor worden gebruikt. Maar Nederland heeft qua manier van verdedigen iets weg van de stripserie Asterix, waarbij een klein volkje dapper standhoudt tegen de invloeden van buitenaf.

De schrijver van deze serie, Marco van der Heide, speelde betaald voetbal voor SC Cambuur, maar moest stoppen wegens een hoofdblessure. Inmiddels is hij actief in de voetballerij als analist en schrijver.