Analyse: tactische problemen in Nederlands voetbal (deel 3)

Het Nederlandse voetbal ligt op zijn gat. Oranje presteert zeer moeizaam en ook de Nederlandse clubs in Europa hebben het de laatste jaren zwaar. FCUpdate.nl beschrijft in de winterstop vier tactische oorzaken die ten grondslag liggen aan de teloorgang van het Nederlandse voetbal. Met in deel 3: het oeverloos rondspelen in de verdediging.

Het is een van de grootste ergernissen op de gemiddelde voetbaltribune: de linksback speelt geen middenvelder of aanvaller in, maar haalt de bal uit naar de linker centrale verdediger. Die draait open en speelt de keeper aan. Hij krijgt de bal terug, wacht even en speelt de bal opzij naar zijn kompaan in het centrum. Die draait open en passt naar de rechtsback. De rechtsback kapt terug en via beide centrumverdedigers en de keeper eindigt de bal weer bij de linksback.

Dat zijn de momenten in het stadion waarop er vaak rumoer ontstaat. Soms mondt die onrust uit in een fluitconcert, mensen die tijdens de wedstrijd een broodje hamburger gaan halen of zelfs een tribune met supporters die grote kartonnen pijlen omhooghouden die naar het doel van de tegenstander wijzen, zoals bij FC Magdeburg gebeurde. Eén ding is duidelijk: als supporters ergens een hekel aan hebben, is het tempoloos rondspelen in de eigen achterhoede.

Passmaps

Ook de grootte van de stippen op de passmaps is veelzeggend. Hoe meer balcontacten, hoe groter de stip. Bij Nederlandse teams zijn de stippen van verdedigers vaak groot. Dat zij relatief veel vaker in balbezit zijn, blijkt ook uit een onderzoek van Opta Sports. Het kan ook anders. Arsenal is een voorbeeld van een team dat de meest creatieve spelers het vaakst in balbezit krijgt, zoals in [a,https://twitter.com/11tegen11/status/777207502366801920,_blank,deze] wedstrijd tegen Hull City. 

Veldbezetting

Het probleem is niet dat Nederlandse teams niet vooruit wíllen spelen. Ook in ons land geldt over het algemeen het spelprincipe 'diepte gaat voor breedte'. De reden dat er toch vaak oeverloos rond wordt getikt in de defensie is dat de verdedigers de bal simpelweg niet kwijt kunnen. Het alternatief van een simpele pass opzij is een risicovolle bal vooruit, met een grote kans op balverlies.

Veel Nederlandse teams kiezen voor een veldbezetting met zes spelers in de as van het veld en vier aan de zijkant. Dat zijn in een 4-3-3-systeem vaak de backs en de buitenspelers. De spelers in de achterhoede hebben, als zij in balbezit zijn, dan slechts vier spelers voor zich in de as van het veld: drie middenvelders en een centrumspits.

Dat maakt het heel lastig om spelers in de as van het veld te bereiken. En dat is de reden dat veel teams ervoor kiezen de bal nog maar eens breed te spelen. En nog eens. En nog eens. Het is, als het gaat om vooruit spelen door de verdedigers, dan geen kwestie van niet willen, maar van niet kunnen.

Beweging

Om van dat eindeloze geschuif in de achterhoede af te komen, is het voor Nederlandse teams dus vooral zaak om meer mensen in de as te krijgen. Dat kan door een andere formatie te hanteren, maar ook door 4-3-3 anders in te vullen. Zo speelt FC Barcelona ook 4-3-3, maar komt Lionel Messi, op papier rechtsvoor, vaak naar het middenveld toe.

Dat er momenteel in Nederland veel kritiek is op het risicoloze rondspelen in de defensie is terecht. Dat steeds meer mensen roepen dat we sneller vooruit moeten spelen, klopt ook. Het is alleen de vraag hoe dat gebeurt. Meer mensen in de as van het veld en veel positiewisselingen zorgen voor onvoorspelbaar en creatief voetbal, met de middenvelders als spelverdelers, en niet de centrale verdedigers.

De schrijver van deze serie, Marco van der Heide, speelde betaald voetbal voor SC Cambuur, maar moest stoppen wegens een hoofdblessure. Inmiddels is hij actief in de voetballerij als analist en schrijver.